دندان عقل یکی از پرماجرا ترین و دردسرساز ترین دندان هاست که در اواخر دوره نوجوانی تا جوانی ( 17 تا 25 سالگی) در انتهای فک رشد می کند. این دندان که به آسیای سوم نیز معروف است، سالهاست که دیگر کارایی برای ما ندارد، پس اغلب افراد ترجیح می دهند آن را بکشند و یا جراحی کنند. در این مقاله به بررسی دندان عقل یا دندان آسیای سوم یا سومین دندان مولار (M3) پرداخته ایم. با ما همراه باشید.
همچنین شما می توانید جهت دریافت معاینه رایگان از بهترین دندانپزشکی در اصفهان، مطب دکتر کچوئی و دکتر کامران با در تماس باشید.
دندان عقل چیست؟
دندان عقل درواقع سومین دندان آسیاب بزرگ است که در انتهای فک رشد می کند. این دندان به علت اینکه جزو دندان های آسیاب بزرگ است، دارای اندازه ای بزرگ و ریشه ای بسیار قوی است.
دندان آسیای سوم معمولا در سنین حدود 20 سالگی رشد می کند، اما این دندان، یک دندان معمولی نیست. درواقع دردسرهای این دندان بسیار زیاد است. معمولا پزشکان نسبت به دندان عقل این نظر را دارند که باید کشیده شود. زیرا عوارضی همچون دندان درد، عفونت و … برای فک و دهان شما خواهد داشت.
اما این موارد تنها عوارض دندان عقل نیستند. یکی از دردسرهای بزرگ این دندان، مشکل رویش آن است. رویش این دندان، پر از درد بوده و باعث جابجایی دندان های دیگر شما می شود. در همین حال ممکن است این دندان به صورت نهفته رشد کرده و عوارض خود را چندین برابر کند.
رویش دندان عقل
دندان عقل به دلیل اینکه در اولویت های آخر دندان ها قرار گرفته، در سنین بالایی رشد خود را شروع می کند. عموما این دندان از سن 17 تا 25 سالگی رشد کرده و معمولا رویشی همراه با درد دارد. دلیل آن نیز مشخص است. یکی از دلایل رویش پر درد این دندان، زائد بودن آن است. این را باید بدانید که دندان آسیای سوم، هیچ کاربردی نداشته و وجود آن چیزی جز دردسر برای شما ندارد. اگر بخواهیم ساده تر بگوییم؛ بدون وجود دندان عقل، سیستم دندان های شما کامل بوده و به دندانی دیگر نیاز ندارد.
از طرف دیگر، در زمان رشد این دندان، چون سیستم فک دندان و لثه رشد خود را کرده و به طور کامل محکم شده اند، رشد این دندان پر از درد بوده و می تواند عفونت و عوارض زیادی برای شما داشته باشد. پس اگر در فک خود یا قسمت های انتهایی آن احساس درد کردید، بدانید که دندان عقل شما در حال رویش است. در همین زمان است که باید مراقبت را شروع کرده و به متخصصین این حوزه جهت مشاروه یا جراحی این دندان مراجعه کنید.
عوامل موثر بر رویش دندان ها و دلایل نهفتگی آنها
دلایل زیادی برای این موضوع وجود دارد. دندان عقل، آخرین دندانی است که هر فردی در دهان خود در می آورد؛ اما یکی از مشکلاتی که امروزه باعث شده دردسرهای این دندان بیشتر شود، نهفتگی این دندان است. دلایل زیادی وجود دارد که باعث می شود دندان عقل، به صورت نهفته یا نیمه نهفته رشد کند.
یکی از دلایل آن، کاهش اندازه فک انسان ها در گذر زمان است. نوع تغذیه و شرایط ژنتیکی انسان ها باعث شده تا فک ها در طول زمان کوچک تر شده و به همین دلیل دیگر جایی برای دندان عقل نداشته باشند. از طرف دیگر، ممکن است بسته به هر فردی این دندان، اندازه غیر عادی داشته باشد.
در برخی افرادی که فک آنها دچار ضربه شده نیز ممکن است این دندان به صورت نهفته رشد کند. از دیگر دلایل رویش دندان عقل نهفته، درآمدن آن در جای نادرست است، یعنی ممکن است در بخشی دور از دندان های دیگر رشد کند.
انواع دندان عقل
در کل سه نوع دندان عقل در فک افراد رشد می کند. این سه مورد، دندان عقل سالم، دندان عقل نیمه نهفته و دندان عقل نهفته نام دارد. با توجه به شرایطی که در فک افراد وجود دارد، ممکن است این دندان به شکل های مختلفی رشد کند.
اگر فک سالم و بزرگی دارید، احتمال نهفته شدن دندان عقل تان بسیار پایین است؛ اما اگر فک کوچکی دارید یا از همین الان دندان های شما به دلیل کمبود جا درست رشد نکرده اند، باید بدانید که دندان عقل شما به احتمال بسیار زیادی به صورت نهفته رشد خواهد کرد.
در این صورت، فک شما درد زیادی خواهد گرفت و دندان های کناری این دندان دچار عفونت و جابجایی می شوند. کشیدن دندان عقل سالم در هر صورتی توسط پزشکان توصیه می شود، زیرا کارایی ندارد و ممکن است در برخی مواقع فک شما را آزار دهد. اما دندان های عقل نهفته، باید هر چه سریعتر از فک خارج شوند، زیرا وجود آن ها باعث ایجاد عفونت و عوارض زیادی در دندان های شما می شود. یکی از مهم ترین عوارض این دندان این است که اگر دندان های عقل نهفته را نکشید، در گذشت زمان تبدیل به کیست یا تومور می شوند که خطر بسیار زیادی برای سلامتی شما دارد.
آیا همه افراد دندان عقل دارند؟
نکته مهمی که در رابطه با دندان عقل وجود دارد این است که همه افراد، دندان عقل در نمی آورند. یعنی اگر از سن 25 سالگی رد شده اید و شاهد رویش هیچگونه دندان عقلی در دهان خود نیستید، نیازی نیست نگران باشید. سیستم دهان و دندان شما سالم بوده و مشکلی ندارد.
با توجه به تحقیق هایی که در این زمینه انجام شده است، می توان گفت بین 5 تا 37 درصد افراد، دندان عقل ندارند و در سلامت کامل به سر می برند. هنوز دلیل دقیقی برای عدم رویش دندان عقل در دهان وجود ندارد، اما دلایل آن می توانند شرایط ژنتیکی و محیطی افراد باشند. یعنی اگر والدین شما دندان عقل نداشتند، به احتمال زیاد این دندان ها برای شما نیز رشد نخواهند کرد.
حتما به یاد داشته باشید که اگر دندان آسیای سوم را در فک خود مشاهده نمی کنید، دلیل بر نداشتن آن نیست. در برخی موارد ممکن است این دندان به صورت نهفته زیر لثه رشد کرده و تنها با استفاده از عکس برداری ایکس ری قابل مشاهده باشد.
