بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، حدود ۶۰ تا ۹۰ درصد کودکان و تقریباً ۱۰۰ درصد بزرگسالان در سراسر جهان نوعی پوسیدگی دندان را تجربه کرده‌اند و همچنین آمار عصب کشی دندان در اصفهان در بیان کودکان و بزرگسالان، ۱۰ درصد بیشتر از آمار جهانی است؛ این آمار نشان می‌دهد که سلامت دهان و دندان تا چه اندازه پراهمیت است.
شاید برای شما هم پرسش پیش آمده باشد که در مواقع درد یا خرابی شدید دندان، باید بین کشیدن یا عصب‌کشی یکی را انتخاب کنیم؟ چگونه بفهمیم کدام روش مناسب‌تر است؟ در این مقاله، به چیستی و چرایی کشیدن دندان، مزایا و معایب عصب‌کشی و زمان صحیح انجام هر کدام اشاره کرده‌ایم. اگر به دنبال راهنمایی کامل برای تصمیم‌گیری هستید، پیشنهاد می‌کنیم ادامه متن را مطالعه فرمایید تا به پاسخ‌های خود برسید.
کشیدن دندان چیست؟
کشیدن دندان به برداشتن یک دندان از استخوان فک و حفره لثه گفته می‌شود. این اقدام معمولاً آخرین راه‌حل است، یعنی وقتی دیگر امکان حفظ دندان از روش‌هایی مانند ترمیم، عصب‌کشی یا روش‌های دیگر وجود ندارد. گاهی دلیل کشیدن، پوسیدگی شدید دندان، عفونت عمیق در ریشه، تراکم بیش‌ازحد دندان‌ها و مزاحمت دندان اضافه برای سایر دندان‌ها است. پس از کشیدن، حفره دندان خالی می‌ماند و اغلب با فشار گاز استریل یا روش‌های دیگر کمک می‌شود خونریزی متوقف شود.
چه زمانی کشیدن دندان ضروری است؟
- وقتی پوسیدگی یا شکستگی آن‌قدر زیاد باشد که ترمیم یا عصب‌کشی دیگر کارساز نباشد و ساختار کافی برای نگه داشتن پرکردگی باقی نماند.
- اگر دندان عفونت گسترده داشته باشد و درمان‌های دیگر نتوانند عفونت را از بین ببرند.
- هنگامی که شلوغی و به‌هم‌ریختگی دندان‌ها اجازه ندهد دندان‌های مهم‌تر سالم بمانند (مثلاً در بعضی درمان‌های ارتودنسی).
- اگر دندان نهفته باشد و دردسرساز شود یا به دندان‌های کناری فشار آورد.
- چنانچه دندان لق شده باشد و به‌خاطر تحلیل بافت لثه و استخوان ثابت نماند.
چه کسانی به کشیدن دندان نیاز دارند؟
- افرادی که دچار پوسیدگی‌های بزرگ در دندان‌های عقب یا جلو هستند و روش‌های معمول دیگر اثری ندارد.
- کسانی که دردهای طولانی یا تورم‌های مکرر مرتبط با عفونت و آبسه دارند.
- افرادی که ساختار فک و دهانشان اجازه نگه‌داشتن بعضی دندان‌ها را نمی‌دهد و ادامه درمان‌های محافظه‌کارانه موفق نیست.
- بیماران با دندان‌های نهفته یا نیمه‌نهفته که باعث تکرار عفونت یا تحریک لثه شوند.
مزایا کشیدن دندان
- از بین رفتن فوری منبع درد و عفونت: وقتی دندان کامل برداشته شود، منبع التهاب هم کنار می‌رود و درد آرام می‌شود.
- پیشگیری از گسترش عفونت: اگر درمان ریشه و دیگر روش‌ها ناکارآمد باشند، حذف دندان، مانع سرایت عفونت به بافت‌های سالم می‌شود.
- کمک به ساماندهی دندان‌ها: در مواقعی که ازدحام اماکن رشد را گرفته باشد، کشیدن می‌تواند فضا ایجاد کند.
معایب کشیدن دندان
- جای خالی دندان: اگر این جای خالی پر نشود، دندان‌های مجاور ممکن است به مرور جابه‌جا شوند و نظم دهان دچار مشکل شود.
- احتمال تحلیل استخوان فک: نبود ریشه دندان باعث می‌شود بخشی از استخوان فک تحریک نشود و در درازمدت تحلیل برود.
- هزینه و زمان در روش‌های جایگزینی: پس از کشیدن دندان، معمولاً راهی برای بازگرداندن کارکرد جویدن لازم است (ایمپلنت، پروتز یا بریج) که احتیاج به زمان و هزینه دارد.
- تأثیر بر گفتار و جویدن: در صورت نبود جایگزین، نحوه تماس زبان و لب با فضاهای خالی ممکن است حرف زدن یا جویدن را تحت تاثیر قرار دهد.
کشیدن دندان اگرچه در شرایطی انتخاب ناگزیری است، اما همیشه پیش از آن، امکان دارد عصب‌کشی یا ترمیم به حفظ دندان کمک کند. بسیاری از دندانپزشکان ترجیح می‌دهند تا زمانی که امیدی برای نجات دندان هست، آن را نکشند.
عصب کشی دندان چیست؟
عصب کشی دندان روشی است که در آن بخش پالپ یا همان عصب و رگ‌های خونی داخل دندان که دچار عفونت یا التهاب شده، از فضای داخلی دندان خارج می‌شود. سپس کانال‌های ریشه تمیز و ضدعفونی می‌شوند و در نهایت، موادی مناسب درون دندان قرار می‌گیرد تا ساختار باقیمانده محفوظ بماند.این کار مانع از گسترش عفونت در آینده می‌شود و دندان را از کشیده شدن زودهنگام نجات می‌دهد. در واقع، هدف اصلی عصب کشی، نگه داشتن دندان طبیعی است.
چه زمانی عصب کشی ضروری است؟
وقتی پوسیدگی یا شکستگی، عمق دندان را درگیر کند و به ریشه برسد، عصب کشی ضروری می‌شود. اگر درمان به‌موقع انجام نگیرد، احتمال تشکیل آبسه بالا می‌رود و درد شدید یا حتی تورم لثه رخ می‌دهد. در صورت بروز درد شدید در شب ها یا هنگام نوشیدن مایعات سرد و گرم، باید به عصب کشی فکر کرد. گاهی ضربه محکم به دندان نیز باعث صدمه به ریشه می‌شود که در این شرایط، دندانپزشک با بررسی عکس رادیوگرافی، نیاز به درمان ریشه را تشخیص می‌دهد.
چه کسانی به عصب کشی نیاز دارند؟
افرادی که پوسیدگی گسترده دارند یا درد مداوم و آبسه دندانی دارند، خیلی سریع به عصب کشی دندان نیاز دارند. اگر دندانی در ظاهر ترک خورده باشد یا هنگام جویدن، تیر کشیدن شدیدی احساس شود، احتمال دارد عصب آن ملتهب شود.
کسانی که به بیماری‌های مزمن هم مبتلا هستند، باید دندان‌های عفونی را زودتر ریشه‌درمانی کنند تا خطر ورود میکروب‌ها به جریان خون کاهش یابد.اگر عفونت دندان به مرحله پیشرفته برسد، امکان دارد آبسه شکل بگیرد و باکتری‌ها در سراسر بدن پخش شوند.
معایب و مزایای عصب کشی دندان
بزرگترین مزیت عصب کشی، حفظ دندان طبیعی است. چرا که هر دندان نقش مهمی در جویدن، زیبایی و هماهنگی کلی فک‌ها دارد. اگر دندان دائمی نباشد و کشیده شود، ممکن است دندان‌های کناری حرکت کنند و نظم دهان به‌هم بریزد.
انجام عصب کشی معمولاً در یکی دو جلسه صورت می‌گیرد و دوران نقاهت آن طولانی نیست. از سویی، گاهی افراد تا مدتی پس از درمان احساس حساسیت می‌کنند که معمولاً با مسکن ملایم برطرف خواهد شد. در برخی موارد بسیار کم، درمان موفقیت‌آمیز نیست و نیاز به تکرار یا جراحی ریشه پیدا می‌شود.
اگر دندان عصب‌کشی نشود، عفونت احتمال دارد پیشروی کند و آبسه ایجاد شود. در این حالت، میکروب‌ها می‌توانند وارد گردش خون شوند و زمینه ابتلا به ناراحتی‌های قلبی، دیابت و مشکلات تنفسی را فراهم سازند. به همین دلیل، توصیه می‌شود هنگام مشاهده درد شدید یا خرابی زیاد در دندان، عصب کشی جدی گرفته شود.
تفاوت عصب کشی دندان و کشیدن دندان
شاید برای خیلی‌ها این پرسش ایجاد شود که چرا بعضی دندان‌ها عصب کشی می‌شوند و برخی دیگر کشیده می‌شوند. این تصمیم معمولاً به عوامل گوناگونی بستگی دارد؛ از جمله شدت پوسیدگی و عفونت، ساختار باقیمانده دندان و بررسی نظر دندانپزشک. در ادامه تلاش شده است روشن شود هر کدام چه هدفی دارد و چگونه می‌توان تفاوت میان آنها را تشخیص داد.
عصب کشی:
عصب کشی یا درمان ریشه وقتی انجام می‌شود که پالپ یا محفظه درونی دندان دچار عفونت یا التهاب شده باشد. در این روش، دندانپزشک پالپ آلوده و بافت‌های عفونی را خارج می‌کند و کانال‌ها را ضدعفونی و پر می‌نماید. سپس برای استحکام بیشتر، اغلب روکش روی دندان قرار می‌گیرد.
حفظ دندان طبیعی، مهم‌ترین نکته در این روش محسوب می‌شود، زیرا اگر دندان سالم بماند، ساختار فک بهتر حفظ می‌شود و جابه‌جایی دندان‌های مجاور کاهش می‌یابد. گرچه مراحل آن ممکن است زمان‌بر باشد و گاهی نیاز به هزینه بیشتری داشته باشد، ولی در اغلب موارد باعث می‌شود فرد از جایگزینی‌های مصنوعی مانند ایمپلنت یا پل دندانی بی‌نیاز شود.
کشیدن دندان:
کشیدن دندان زمانی پیشنهاد می‌شود که شدت پوسیدگی یا شکستگی دندان به حدی باشد که دیگر امکان نجات آن وجود ندارد. در این حالت، دندانپزشک دندان را از لثه خارج می‌کند. با کشیدن، فرد ممکن است از نظر هزینه در لحظه کمتر خرج کند، اما بعد از آن برای پر کردن فضای خالی، اغلب به روش‌های جایگزین نظیر ایمپلنت یا پروتز نیاز خواهد داشت. ضمن اینکه خالی ماندن جای دندان کشیده می‌تواند دندان‌های اطراف را به‌تدریج جابه‌جا کند و حتی تحلیل استخوان در ناحیه رخ دهد.
تفاوت‌های اصلی عصب کشی و کشیدن
- حفظ دندان: عصب کشی بر پایه حفظ ساختار طبیعی دندان است. در صورتی که کشیدن، کامل از دست رفتن دندان را به همراه دارد.
- هزینه‌های بعدی: اگرچه عصب کشی ابتدا پرهزینه‌تر به نظر می‌رسد، اما احتمال دارد در آینده از صرف هزینه‌های دیگر جلوگیری کند. چون کشیدن، راه را برای هزینه ایمپلنت یا پل دندانی باز می‌کند.
- شرایط دندان: اگر ریشه سالم باشد و ترک یا شکستگی به زیر خط لثه نرسیده باشد، عصب کشی پیشنهاد می‌شود. اما دندان خیلی آسیب‌دیده یا عفونی ممکن است نیاز به خارج شدن کامل داشته باشد.
- دوران نقاهت: بعد از عصب کشی اغلب چند روز حساسیت خفیف وجود دارد. اما پس از کشیدن، جای خالی باقی می‌ماند و احتمال درد در روزهای اولیه بیشتر دیده می‌شود.
کدام بهتر است؟ عصب کشی یا کشیدن دندان؟
برای مشکلات شدید پالپ، عصب کشی روشی ارزشمند در حفظ دندان طبیعی محسوب می‌شود و از خالی ماندن فضای دهان جلوگیری می‌کند. ولی زمانی که ساختمان دندان از دست رفته یا عفونت خیلی گسترده است، کشیدن ممکن است تنها راه باشد.
بررسی دقیق وضعیت دندان توسط دندانپزشک و توجه به عوارض احتمالی هر روش، به تصمیم بهتر کمک می‌کند. حفظ دندان طبیعی معمولاً سودمندتر است؛ مگر اینکه ساختار آن دیگر قابل نگهداری نباشد؛ می توانید برای بررسی شرایط خودتان از دکتر کچوئی و کامران کمک بگیرید تا با سال ها تجربه بهترین راهنمایی را به شما بدهند.
چه زمانی باید کشیدن دندان را بجای روکش دندان انتخاب کرد؟
گاهی ممکن است فرد بین حفظ دندان و قرار دادن روکش، یا کشیدن آن مردد شود. تصمیم‌گیری در این شرایط به عوامل گوناگونی بستگی دارد، از جمله وضعیت ساختار دندان، محل قرارگیری آن و شدت آسیب. در ادامه، مواردی مطرح می‌شوند که نشان می‌دهند چرا برخی افراد یا دندانپزشکان، کشیدن را به‌جای روکش ترجیح می‌دهند.
- دندان با آسیب دیدگی شدید
اگر پوسیدگی یا صدمه، سطح زیادی از دندان را از بین ببرد و بخش باقیمانده توان پشتیبانی روکش را نداشته باشد، کشیدن دندان روش نهایی محسوب می‌شود. وقتی بخش بزرگی از تاج تخریب شود، نمی‌توان روی تکیه‌گاه ضعیف باقیمانده حساب کرد. در نتیجه، قرار دادن روکش هم موفق نخواهد بود و حذف کامل دندان بهترین راه می‌شود.
- محل نامطلوب
برخی دندان‌ها در موقعیتی هستند که قرار دادن روکش روی آنها دشوار است؛ به‌ویژه دندان‌های عقبی یا دندان‌هایی که دسترسی به آنها سخت است. همچنین اگر زاویه دندان در جای نادرستی باشد، امکان تعمیر ساختار و جایگذاری روکش وجود ندارد. در چنین مواقعی، کشیدن دندان و جایگزینی احتمالی بعدی (مثلاً ایمپلنت یا وسیله‌ای دیگر) گزینه ساده‌تر خواهد بود.
- دندان نهفته
دندان‌های نهفته (مانند بعضی از دندان‌های عقل) معمولاً به‌طور کامل بیرون نمی‌آیند یا در زاویه‌ای بسیار بد رشد می‌کنند. چنین دندان‌هایی نه‌تنها روکش‌پذیر نیستند، بلکه ممکن است به دندان‌های مجاور و استخوان اطراف نیز آسیب برسانند. برای پیشگیری از بروز دردسر و عفونت بیشتر، خارج کردن این دندان‌ها به‌صرفه‌تر از تلاش برای نگه داشتن آنها است.
- هزینه احتمالی
در مواردی که دندان به‌صورت نهفته باشد یا نیاز به جراحی پیچیده وجود داشته باشد، هزینه روکش گاهی بیشتر از حد انتظار می‌شود. از سوی دیگر، گاهی بیمار ترجیح می‌دهد به جای تلاش طولانی برای ترمیم دندان خیلی خراب، آن را حذف کند. بااین‌که کشیدن ممکن است کم‌هزینه‌تر از روکش باشد، باید پیامدهایی مانند خالی ماندن فضای دهان و به‌هم‌ریختگی چینش دندان‌های دیگر را هم در نظر داشت.
- ناچاری در برابر عفونت شدید
اگر ریشه یا پالپ دندان به شدت عفونی شود و امکان درمان ریشه یا عصب‌کشی موفق وجود نداشته باشد، دندان باید خارج شود تا میکروب‌ها گسترش نیابند. روکش کمکی به حذف عفونت قابل‌توجه نخواهد کرد؛ زیرا در چنین حالتی، التهاب به قدری پیشرفته است که هرگونه تلاش برای نجات دندان ممکن است بی‌ثمر بماند.
تصمیم برای کشیدن دندان یا نگه داشتن آن تحت روکش، تحت‌تأثیر پوسیدگی گسترده، محل دندان، هزینه و شرایط سلامت فرد است. اگر ساختار دندان شدیدا تخریب شده یا نهفتگی مانع ترمیم باشد، کشیدن دندان راه‌حل نهایی خواهد بود. در مقابل، چنانچه بخش عمده تاج و ریشه هنوز سالم باشد، روکش‌گذاری یا عصب‌کشی انتخاب بهتری خواهد بود.
آیا هزینه روکش دندان کمتر از کشیدن دندان است؟
گاهی افراد دندان آسیب‌دیده‌ای دارند و میان روکش یا کشیدن آن مردد می‌شوند. یکی از علت‌های این تردید، هزینه‌های متفاوت این دو روش است. برخی معتقدند روشن شدن هزینه می‌تواند تصمیم‌گیری را ساده‌تر کند.
هزینه روکش دندان چطور محاسبه می‌شود؟
روکش، مثل یک کلاهک است که برای پوشاندن دندان گذاشته می‌شود تا استحکام و ظاهر آن بهبود یابد. اگر دندان در اثر پوسیدگی یا شکستگی ضعیف شده باشد، متخصص می‌تواند بخش‌های خراب را حذف کرده و روکش را روی قسمت سالم بگذارد. مخارج روکش شامل کار آزمایشگاهی و کار دندانپزشک است و بسته به جنس روکش (فلزی-سرامیکی، تمام‌سرامیک و…) یا تعرفه هر مرکز، قیمت متغیری دارد.
آیا کشیدن دندان هزینه کمتری دارد؟
در خیلی از موارد، کشیدن دندان از روکش ارزان‌تر تمام می‌شود. اگر دندان پوسیدگی فراوانی داشته باشد یا شرایطش برای استفاده از روکش خوب نباشد، ممکن است کشیدن بهترین راه باشد. البته وقتی دندان در وضعیت نهفته باشد یا درون استخوان گیر کرده باشد، خرج کار بالاتر می‌رود. بنابراین همیشه نمی‌توان گفت کشیدن دندان ارزان‌ترین روش است.
هزینه‌های پس از کشیدن دندان
نباید فراموش کرد بعد از کشیدن، یک فضای خالی در دهان باقی می‌ماند. برای جایگزینی دندان از دست‌رفته، بعضی افراد از ایمپلنت، بریج یا دیگر روش‌ها استفاده می‌کنند. این کارها می‌تواند مخارج جدی داشته باشد. پس اگرچه در لحظه ممکن است کشیدن دندان ارزان‌تر به نظر برسد، اما در آینده به دلیل نیاز به مواردی مثل ایمپلنت، هزینه کلی بیشتر می‌شود.
چه عواملی باعث افزایش هزینه کشیدن می شود؟
- وضعیت سلامت دندان: اگر شکستن یا پوسیدگی خیلی عمیق باشد، گاهی هزینه ترمیم بالا می‌رود یا حتی امکان حفظ دندان وجود ندارد.
- نیاز به جراحی: وقتی دندان نهفته است یا ریشه منحصربه‌فردی دارد، کشیدن پرهزینه می‌شود.
- تعرفه دندانپزشک: نوع روکش و دستمزد هر متخصص در قیمت اثر دارد.
درست است که به شکل معمول، کشیدن دندان هزینه کمتری دارد، ولی هزینه نهایی همیشه به شرایط دندان بستگی دارد. اگر دندان نهفته نباشد یا نیازمند جراحی پیچیده‌ای نشود، شاید کشیدن آسان‌تر و ارزان‌تر باشد. اما زمانی که فرد بعد از کشیدن، درگیر هزینه‌های جانبی مثل ایمپلنت و بریج می‌شود، روکش دندان در مجموع می‌تواند انتخاب بهتری باشد.
در چه مواردی باید عصب کشی را بجای کشیدن انتخاب کرد
- وجود عفونت درون پالپ (مغز دندان) در عین سالم‌بودن سایر بخش‌های دندان: گاهی کالبد اصلی دندان هنوز قابلیت ترمیم دارد و فقط بافت درونی ملتهب یا عفونی است. در این حالت، درمان ریشه کافی به نظر می‌رسد.
- درد شدید در اثر عفونت ریشه، بدون ترک پیشرفته یا شکستگی عمیق: اگر آسیب تا زیر خط لثه پیشروی نکرده باشد و اکثر بخش‌های دندان سالم مانده باشد، عصب کشی دندان را از کشیدن نجات می‌دهد.
- حفظ دندان برای جلوگیری از حرکت دندان‌های کناری: برداشتن یک دندان می‌تواند روی وضعیت بقیه دندان‌ها اثر بگذارد و هم‌ردیف‌بودن آنها را به هم بزند. در حالی که عصب کشی از چنین مشکلی پیشگیری می‌کند.
- تمایل به پرهیز از جای خالی دندان: اگر فرد نمی‌خواهد فضای بدون دندان در دهان ایجاد شود یا درمانی مانند ایمپلنت را نخواهد انجام دهد، عصب کشی راه خوبی خواهد بود.
عصب کشی روشی است که اغلب کمک می‌کند دندان اصلی را نگه داشت. اگر پوسیدگی یا شکستگی مرز لثه را رد نکرده باشد، پیشنهاد می‌شود ابتدا درمان ریشه در نظر گرفته شود. این کار ساختار طبیعی دندان را نگه می‌دارد و مانع از مشکلات آینده مثل حرکت دندان‌های مجاور و خالی‌ماندن فضای دهان می‌شود.
بهترین دکتر برای عصب کشی و کشیدن دندان در اصفهان
کلینیک دکتر کچویی و دکتر کامران بهترین مرکز عصب‌کشی و کشیدن دندان در اصفهان است. این کلینیک از دستگاه‌های روتاری استفاده می‌کند و بر اساس علم روز، فرآیند عصب‌کشی را با بالاترین دقت انجام می‌دهد.
تجربه و تخصص پزشکان حاضر در این مرکز، متضمن کیفیت عالی خدمات و جلب رضایت بیماران بوده و همیشه از سمت بیماران به عنوان بهترین دندانپزشکان اصفهان معرفی می شوند.
سخن پایانی کشیدن دندان یا عصب کشی؟
در پایان باید گفت که تصمیم‌گیری درباره کشیدن دندان یا انجام عصب‌کشی، همواره نیازمند مشاوره با دندانپزشک متخصص است که می توانید از دکتر کچویی و کامران از بهترین پزشکان ایران در اصفهان راهنمایی دریافت کنید.
شناخت مزایا و معایب هر دو روش، افراد را در مسیر انتخابی آگاهانه‌تر یاری می‌کند. عصب‌کشی اغلب امکان حفظ دندان و جلوگیری از خالی ماندن فضا در دهان را فراهم می‌آورد، اما در مواردی که پوسیدگی یا شکستگی عمیق باشد، کشیدن دندان ضروری می‌شود. مهم آن است که مبتنی بر عکس‌های رادیوگرافی، معاینات بالینی و اولویت‌های بیمار، تصمیم مناسب اتخاذ شود.
سوالات متداول کشیدن دندان یا عصب کشی؟
- مدت زمان بهبودی پس از کشیدن دندان چقدر است؟
معمولاً چند روز تا یک هفته زمان می‌برد تا بافت اطراف، التیام اولیه را طی کند. در این دوران باید از کارهای سنگین و فشاری دوری کرد و ناحیه را تمیز نگه داشت. اگر درد یا التهاب شدید‌تر شد، حتما به پزشک خودتان اطلاع دهید. - عصب کشی بهتر است یا کشیدن دندان؟
در صورتی‌که دندان امکان ترمیم داشته باشد، عصب‌کشی راهی بهتر برای نگه‌داشتن آن است. اگر ساختار دندان به‌شدت خراب باشد و نجات پیدا نکند، کشیدن گزینه نهایی است. هدف کلی، حفظ دندان طبیعی است، اما در پوسیدگی‌های عمیق یا آسیب فراگیر، کشیدن اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. - عصب کشی چقدر طول می‌کشد؟
بیشتر وقت‌ها این فرایند طی یک تا دو جلسه کوتاه انجام می‌شود. گاهی با توجه به تعداد کانال‌ها یا پیچیدگی، مدت بیشتری صرف می‌شود. میانگین زمانیِ هر جلسه از حدود نیم تا دو ساعت متغیر است.
